[(Στο κείμενο
διατηρείται ορθογραφία εποχής,
απλώς έχει τραπεί σε μονοτονικό.

Γράφει ο Πολύβιος Δημητρακόπουλος, 
εν έτει 1926)]

ΤΙ ΕΙΝΕ ΕΜΠΝΕΥΣΙΣ

Ομολογώ ευθύς εξ αρχής οτι το θέμα της μικράς μου αυτής μελέτης είνε μελλοντικόν, όπως ήτο και το θέμα των 10 συνεχών περί Πνευματισμού διαλέξεών μου προ δύο ετών εις το θέατρον Κοτοπούλη. Όσοι απο τους αναγνώστας μου συναισθάνονται το πνεύμα των να στρέφεται, απο κάποιαν ωραίαν ορμήν, προς το Μέλλον, θα εννοήσουν τον σκοπόν μου και η σχετικώς με το απέραντον του θέματος σύντομος μελέτη μου, θα είνε δι' αυτούς απόλαυσις και διδασκαλία. Όσοι δε συναισθάνονται οτι το πνεύμα των εξακολουθεί ακόμη να είνε καρφωμένον εις το Παρελθόν, δεν θα εννοήσουν τον σκοπόν μου ·   όμως εν πάση περιπτώσει ελπίζω οτι δεν θα κουρασθούν. Έτσι έχω την συνείδησίν μου αναπαυμένην, οτι θα περάσουν ολίγην ώραν ανέτως και οι Παρελθοντικοί και οι Μελλοντικοί.


Τας γενικάς περί του Πνευματισμού θεωρίας και πεποιθήσεις μου, τας ανέπτυξα στοιχειωδώς, αλλ' οπωσδήποτε επαρκώς εις το εκδοθέν κείμενον των διαλέξεών μου, το οποίον εξηντλήθη εντός ολίγων ημερών. Τώρα ετοιμάζω νέαν έκδοσιν με προσθήκας, ληφθείσας απο την ανέκδοτον εισέτι εργασίαν μου, «Το Μυστικόν της Ζωής», αποτελουμένην απο τέσσαρας ογκώδεις τόμους, εργασίαν η οποία απερρόφησεν 20 ολόκληρα έτη απο την ζωήν μου. 


Δυστυχώς η έκδοσις της εργασίας αυτής είνε τόσον πολυδάπανος, ώστε δια να ίδη το φως -ή μάλλον δια να ίδουν το φως εκείνοι που θα την μελετήσουν- είνε απαραίτητον εις τον Πνευματισμόν να επέλθη αρωγός ο Υλισμός, και τα χρυσά λόγια να συνδυασθούν με τα χρυσά νομίσματα. Πότε θα γίνη αυτό το θαύμα δεν μου είνε εύκολον να προΐδω, εφ'όσον τα πνεύματα των προϋπαρξάντων -καθώς θα ίδωμεν- κατεβαίνουν και μας γράφουν ακόμη ποιήματα, χωρίς να μας διδάσκουν και τον τρόπον πώς θα εκδώσωμεν τα ποιήματά των.

Ας ελπίσωμεν οτι το συνάλλαγμα και η αγγλική λίρα, ανερχόμενα διαρκώς εις τα ύψη, θα φθάσουν και μέχρι του Άνω Κόσμου, ώστε να ημπορέσουν οι ποιηταί του παρελθόντος να τα συλλάβουν και να τα ρίψουν εις τα γραφεία των επιζώντων συναδέλφων των, - που, εννοείται, θα επέμβουν και εκεί οι αείμνηστοι χρηματισταί και θα κρύψουν το συνάλλαγμα πίσω απο τον Ήλιον, όπου βέβαια θα είνε η κατοικία των φωτεινών ψυχών των!

Ούτως ή άλλως έως ότου γίνη αυτό το θαύμα, ημείς ας προχωρήσωμεν εις το θέμα της «Εμπνεύσεως» και ας αρκεσθώμεν προς το παρόν εις τα ωραία και παρήγορα λόγια, τα οποία μας υπαγορεύουν τα ευγενικά πνεύματα των ποιητών του παρελθόντος.


Η λέξις «έμπνευσις» είνε ακριβέστατος και εκφραστικώτατος χαρακτηρισμός φαινομένου, το οποίον εσημειώθη απο των παναρχαίων χρόνων. Μολονότι δε δεν κατώρθωσε κανείς μέχρι τούδε να καθορίση το φαινόμενον αυτό επαρκώς και πειστικώς, όλοι αναμασσούν την λέξιν, χωρίς να έχουν και την συνείδησιν της σημασίας της και ακούει κανείς τακτικά ανθρώπους, μη πιστεύοντας εις τας εξωτερικάς επί του πνεύματός των επιδράσεις, να ομιλούν περί εμπνεύσεως.


Και λέγει ο ποιητής: «Σήμερα δεν είχα έμπνευσι και δεν έγραψα τίποτε».

Και ο χρηματιστής: «Μου ήλθε μία ωραία έμπνευσις και πήγα με τον υψωμό της λίρας κι' εκέρδισα πενήντα χιλιάδες δραχμές σε μία ώρα».

Κι' έτσι η έμπνευσις, που εκτείνει την ευεργετικήν ενέργειάν της απο της λύρας του ποιητού μέχρι της λίρας του χρηματιστού, ενώ αφ' ενός θεωρείται λέξις κενή, εξ άλλου γεμίζει τα χαρτιά του ποιητού με στίχους, και τα θηλάκια του χρηματιστού με χαρτιά των τραπεζών!

Εν τούτοις, μολονότι συμπεριφερόμεθα με τόσην αχαριστίαν προς τας εμπνευστικάς δυνάμεις, αι οποίαι, κατά το πλείστον μας καθοδηγούν εις τον βίον μας, μη αναγνωρίζοντες τας υπηρεσίας που μας προσφέρουν, εκείναι εξακολουθούν να εξυπηρετούν τας αναγκαιότητας της διανοήσεώς μας, δυνάμει ενός νόμου, ο οποίος καθορίζεται σύντομα αλλά πολύ εκφραστικά εις ένα ποιηματάκι, υπαγορευθέν απο το Πνεύμα του Γεωργίου Παράσχου, το οποίον θ' ακούσωμεν μεταξύ των άλλων.

Εις τας παναρχαίας εποχάς, όπως εμφαίνεται απο τας μυθολογίας, απο τας παραδόσεις και απο τας θρησκευτικάς βίβλους όλων των Λαών, ο άνθρωπος ήτο φυσιολογικώς διατεθειμένος προς την έμπνευσιν, ασυγκρίτως περισσότερον απο τον σημερινόν. 

[...]